Er is verwondering over en bewondering voor het voorbije leven

Rondom De Sprengen 25 maart 2025

De vorige keer schreef ik over de vraag of je al dan niet afscheid gaat nemen van een overledene bij een condoleance. En of de kist dan gesloten ‘moest’ zijn of nog open. Na een condoleance wordt vaak een afscheidsbijeenkomst gehouden of op dezelfde dag of één of twee dagen daarvoor, tegenwoordig vaak in besloten kring. Dit kan thuis, in de kerk, in het uitvaartcentrum of in het crematorium.

Als er geen condoleance is of mensen zijn niet in de gelegenheid om erheen te gaan of zijn niet bij de afscheidsbijeenkomst, dan wordt vaak een kaartje gestuurd. Onze ervaring leert dat de (grote) stapel ontvangen kaartjes gekoesterd wordt en als zeer medelevend en steunend wordt ervaren. Dat gevoel van medeleven en gesteund te worden, geldt evenzeer voor de naasten als er (veel) belangstellenden op een condoleance komen. Dat mensen tijd vrijmaken om jou de hand te komen schudden. Dat soms iemand van jaren geleden zo ineens onverwacht voor je neus staat. Dat iemand wat lieve woorden tegen je zegt, dat iemand je even vasthoudt of je met een warme blik in de ogen aankijkt.

Ook diegene die je niet aankijkt of niet wat weet te zeggen, wordt gewaardeerd voor de komst. Iemand neemt een bloemetje mee, iemand vertelt een anekdote. Er vloeit een traan, er wordt gelachen. Herinneringen worden opgehaald. Vaak staat er een karakteristieke foto op of bij de kist. Soms worden er tijdens een condoleance foto’s geprojecteerd op een scherm. De rouwkamer is sfeervol ingericht in de geest van de overledene. Het voorbije leven wordt gevierd, herdacht en betreurd, zowel bij een condoleance als in een afscheidsbijeenkomst. Ramses Shaffy zingt luidkeels: Zing, vecht, huil, bidt, lach, werk en bewonder.

Ja, het voorbije leven passeert de revue in al z’n facetten. Er is verwondering en bewondering. Of er nu wel of geen condoleance gehouden wordt.